Η συμβολή των σκύλων συντροφιάς στην ψυχική υγεία των ανθρώπων.

Tα σκυλιά συντροφιάς είναι σε θέση να συμβάλλουν θετικά σε ορισμένες πτυχές της υγείας του ανθρώπου, όπως επίσης και στην ψυχολογική ευεξία του. Με τα χρόνια, η έρευνα έχει δείξει ότι τα ζώα, και ιδιαίτερα τα σκυλιά, μπορεί να συνεισφέρουν στην αντιμετώπιση στρεσογόνων γεγονότων στη ζωή (π.χ. πένθος, διαζύγιο), στη μείωση του επιπέδου του άγχους, της μοναξιάς και της κατάθλιψης, και να ενισχύσουν τα συναισθήματα της αυτονομίας, της ικανότητας και της αυτοεκτίμησης.

Πολλά από αυτά τα ψυχολογικά οφέλη μπορεί να προκύψουν άμεσα από τη συντροφικότητα που προσφέρουν τα σκυλιά στους ανθρώπους. Διάφορες μορφές γιορτών, η στοργική διάθεση που αναδύεται από την σχέση με το σκύλο, η πίστη και η καλλιέργεια της  ικανότητας να αγαπάμε άνευ όρων, που συνδέονται με τη σχέση με το σκύλο, προωθούν τα συναισθήματα της αυτοεκτίμησης και του αυτοσεβασμού στον άνθρωπο.

Τα σκυλιά μπορούν επίσης να συμβάλλουν στην ψυχολογική ευεξία έμμεσα, μέσω της διευκόλυνσης των κοινωνικών αλληλεπιδράσεων μεταξύ των ανθρώπων. Για παράδειγμα,  ο περίπατος με το σκυλί αυξάνει σε σημαντικά μεγαλύτερο βαθμό τις συνομιλίες με αγνώστους. Αυτή η συμβολή των σκύλων συντροφιάς στις κοινωνικές αλληλεπιδράσεις των ιδιοκτητών τους είναι ιδιαίτερα εμφανής και χρήσιμη για τα άτομα με αναπηρίες.

Η αναγνώριση  ότι τα σκυλιά μπορούν να ενισχύσουν την ψυχική ευεξία στον άνθρωπο έχει οδηγήσει σε ευρεία χρήση τους ως θεραπευτικούς παράγοντες. Στη δεκαετία του 1960, ο Boris Levinson, ένας Αμερικανός ψυχολόγος, σημείωσε ότι οι ασθενείς που είχαν αναπτύξει μια σχέση με το σκύλο του, ήταν περισσότερο διατεθειμένοι να ανταποκριθούν θετικά στη θεραπεία με την παρουσία του. Ο Levinson διατύπωσε την άποψη ότι ο σκύλος λειτουργεί ως «κοινωνικός καταλύτης», δημιουργώντας ένα ασφαλές κανάλι για τη συζήτηση υποσυνείδητων φόβων και ανησυχιών. Οι θεωρίες του Levinson έχουν υποστηριχθεί από έναν πλούτο μετέπειτα μελετών που εξετάζουν το ρόλο των κατοικίδιων σκύλων ως θεραπευτικών παραγόντων στα νοσοκομεία, γηροκομεία και σε άλλου τύπου ιδρύματα.

Η θεραπεία με τη βοήθεια κατοικίδιων έχει χρησιμοποιηθεί εδώ και πολλά χρόνια σε νοσοκομεία και οίκους ευγηρίας. Ο  Corson ήταν μεταξύ των πρώτων που εξέτασαν τη χρησιμότητα των κατοικίδιων σκύλων σε αυτού του τύπου τις θεραπείες. Στην αρχική μελέτη του, 47 ασθενείς με προβλήματα απόσυρσης και αντικοινωνικότητας σε ψυχιατρική μονάδα είχαν τη δυνατότητα να αλληλεπιδρούν με επιλεγμένα σκυλιά σε καθημερινή βάση. Πέντε από τους ασθενείς παρατηρήθηκε ότι είχαν βελτιωθεί σημαντικά μέχρι το τέλος της μελέτης, και τουλάχιστον κάποια ψυχολογική βελτίωση παρατηρήθηκε σε όλους τους συμμετέχοντες.

Παρόμοια αποτελέσματα με τα παραπάνω ευρήματα είχαν και παλιότερες έρευνες. Οι Salmon και Salmon για παράδειγμα, διαπίστωσαν ότι η παρουσία κατοικίδιου σκυλιού σε γηροκομείο οδήγησε σε περισσότερο «ευτυχισμένους» και  πιο «συνεργάσιμους» ηλικιωμένους, όπως εκτιμήθηκε από τις εκθέσεις του προσωπικού. Στο σύνολό τους οι έρευνες, τείνουν να δείχνουν ότι η παρουσία ενός σκύλου σε ένα θεσμικό πλαίσιο, μπορεί να βοηθήσει και να  διευκολύνει τους ανθρώπους που βρίσκονται σ’ αυτό, προσφέροντας πολλά από τα ψυχολογικά οφέλη που συζητήθηκαν νωρίτερα (π.χ. αυξημένη αυτοεκτίμηση) , να σπάσει το φαύλο κύκλο της μοναξιάς που πολλοί άνθρωποι βιώνουν και να ενθαρρύνει την κοινωνική αλληλεπίδραση και επικοινωνία, τόσο μεταξύ των τροφίμων όσο και του προσωπικού. Τα προγράμματα θεραπείας που βασίζονται στην συμμετοχή σκύλων είναι πλέον σχετικά σύνηθες φαινόμενο σε όλη τη Βρετανία, την Ευρώπη και τη Βόρεια Αμερική.

Ακόμη, τα σκυλιά έχουν χρησιμοποιηθεί ευρέως ως βοηθοί για τα άτομα με αναπηρίες για πολλά χρόνια. Ίσως το πιο γνωστό είδος του σκύλου βοήθειας είναι ο σκύλος οδηγός για τους τυφλούς. Καθιερώθηκε για πρώτη φορά το 1931 και ο βρετανικός σύλλογος σκύλων οδηγών για τυφλούς έχει καταφέρει να βοηθήσει πάνω από 21.000 τυφλούς και άτομα με μειωμένη όραση, μέσω της παροχής ενός προσεκτικά εκπαιδευμένου ζώου συνοδείας. Πιο πρόσφατα, τα σκυλιά έχουν εκπαιδευτεί, στο Ηνωμένο Βασίλειο και αλλού, για την παροχή βοήθειας σε άτομα με άλλες μορφές αναπηρίας, συμπεριλαμβανομένων για παράδειγμα, προβλήματα ακοής, προβλήματα κινητικότητας και επιληψία. 

Εκτός από την επίτευξη του στόχου για τον οποίο σκόπιμα έχουν εκπαιδευτεί οι συγκεκριμένοι σκύλοι βοήθειας (δηλαδή να ενισχύσουν τις φυσικές ικανότητες των ιδιοκτητών τους), έχει αποδειχθεί ότι συμβάλλουν σημαντικά στην ψυχολογική ευεξία των ιδιοκτητών τους. Τέτοια ζώα μπορούν να μειώσουν θεαματικά τα συναισθήματα της απομόνωσης που πολλοί με σωματικές αναπηρίες έχουν, και να συμβάλουν στη βελτίωση της του αισθήματος εμπιστοσύνης, της αυτοεκτίμησης, της ανεξαρτησίας και της κοινωνικής ταυτότητας.

Τέλος, πρόσφατα, ιδρύματα όπως φυλακές έχουν αρχίσει να χρησιμοποιούν τα ζώα, συμπεριλαμβανομένων των σκύλων, σε ένα θεραπευτικό πλαίσιο. Οι κρατούμενοι στις φυλακές μπορεί να υποφέρουν από μοναξιά και χαμηλή αυτοεκτίμηση.

Έτσι, έχουν εισαχθεί σε σωφρονιστικά ιδρύματα, ιδιαίτερα στις Ηνωμένες Πολιτείες, σε μια προσπάθεια να ενισχυθεί η ψυχολογική ευημερία και η  αποκατάσταση των προηγούμενων παραβατών, σκυλιά. Οι συμμετέχοντες υποχρεούνται να φροντίζουν τα ζώα και σε πολλές περιπτώσεις να τα εκπαιδεύουν για ένα συγκεκριμένο σκοπό, π.χ. ως σκύλο αρωγής για τους ηλικιωμένους ή άτομα με σωματική αναπηρία. 

Εν τέλει, καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι τα ευρήματα από αυτή την επισκόπηση δείχνουν ότι τα σκυλιά ως ζώα  συντροφιάς μπορεί να συμβάλουν σε σημαντικό βαθμό στην ευημερία  και την ποιότητα της ζωής των ανθρώπων.

πηγή: e-psy.gr